W polskiej branży wykończeniowej pojawiło się pojęcie „spiek kwarcowy”, które budzi wiele pytań i wątpliwości. Często zestawia się je z gresem porcelanowym, sugerując istotne różnice technologiczne lub materiałowe. Sprawdzamy, co na ten temat mówią rzetelne źródła oraz jak wygląda rzeczywisty skład i parametry obu materiałów. Artykuł oparty jest wyłącznie na zweryfikowanych informacjach i oficjalnych źródłach branżowych.
Skład chemiczny i technologia produkcji
Gres porcelanowy
Gres porcelanowy to rodzaj ceramiki powstający przez spiekanie mieszaniny glin, kaolinu, piasku kwarcowego (czyli drobno zmielonego kwarcu), skalenia oraz szamotu. Masa jest prasowana pod bardzo wysokim ciśnieniem, a następnie wypalana w temperaturze 1200–1300°C. Efektem jest materiał o bardzo niskiej nasiąkliwości, wysokiej twardości i odporności na ścieranie.
Płyty wielkoformatowe typu Laminam, Kerlite, Lea
Wielkoformatowe płyty ceramiczne – często określane w Polsce jako „spieki kwarcowe” – są produkowane z naturalnych surowców mineralnych, głównie glin, kaolinu, piasku kwarcowego, skalenia i innych dodatków. Również tutaj stosowany jest proces prasowania i wypalania w bardzo wysokiej temperaturze, a parametry techniczne i użytkowe są zbliżone do gresu porcelanowego.
Skład chemiczny obu materiałów jest praktycznie identyczny – oba bazują na tych samych surowcach mineralnych, w tym kwarcu występującym jako piasek kwarcowy.
Tabela porównawcza składu chemicznego
| Składnik | Gres porcelanowy | Płyty ceramiczne wielkoformatowe (Laminam, Kerlite, Lea) |
|---|---|---|
| Glinka | ✔ | ✔ |
| Kaolin | ✔ | ✔ |
| Piasek kwarcowy (kwarc) | ✔ | ✔ |
| Skaleń | ✔ | ✔ |
| Szamot | ✔ | ✔ (czasem pomijany) |
| Barwniki | ✔ (opcjonalnie) | ✔ (opcjonalnie) |
| Dodatki techniczne | ✔ (opcjonalnie) | ✔ (opcjonalnie, np. włókno szklane na spodzie) |
Skąd wzięła się nazwa „spiek kwarcowy” w Polsce?
Według dostępnych źródeł, określenie „spiek kwarcowy” przyjęło się w Polsce jako nazwa komercyjna dla wielkoformatowych płyt ceramicznych, produkowanych z udziałem piasku kwarcowego i innych naturalnych składników mineralnych. Nazwa ta nie jest stosowana w innych krajach i nie występuje w oficjalnych klasyfikacjach materiałów budowlanych.
Zarówno gres, jak i „spieki kwarcowe” powstają z bardzo podobnej, jeśli nie identycznej, mieszanki surowców. Producenci, tacy jak Laminam, sami w polskich materiałach marketingowych używają określenia „spiek kwarcowy”, podczas gdy na rynkach zagranicznych stosują pojęcia „wielkoformatowe płyty ceramiczne” lub „porcelain slabs”.
W innych krajach (Włochy, Niemcy, Anglia, Francja, Hiszpania) stosuje się określenia typu:
| Oryginalna nazwa (język) | Tłumaczenie na polski |
|---|---|
| large-format porcelain slabs (Anglia) | wielkoformatowe płyty porcelanowe |
| lastre ceramiche sottili / lastre in gres porcellanato grande formato (Włochy) | cienkie płyty ceramiczne / wielkoformatowe płyty z gresu porcelanowego |
| Feinsteinzeug Großformatplatten (Niemcy) | wielkoformatowe płyty z gresu porcelanowego |
| baldosas cerámicas de gran formato (Hiszpania) | wielkoformatowe płytki ceramiczne |
| carreaux céramiques grand format (Francja) | wielkoformatowe płytki ceramiczne |
Nigdzie poza Polską nie funkcjonuje nazwa „spiek kwarcowy”.
Analiza: Czy „spiek kwarcowy” to gres porcelanowy?
Fakty:
- Skład chemiczny i proces produkcji są praktycznie identyczne.
- Różnice dotyczą głównie formatu, grubości (płyty wielkoformatowe są cieńsze i większe) oraz ewentualnych dodatków technicznych (np. siatka wzmacniająca na spodzie).
- W Polsce „spiek kwarcowy” to nazwa marketingowa, nie techniczna ani naukowa.
Czy nazwa „spiek kwarcowy” może wprowadzać w błąd?
Nie ma oficjalnych decyzji UOKiK dotyczących kar za używanie nazwy „spiek kwarcowy” w odniesieniu do płyt ceramicznych typu Laminam, Kerlite czy Lea, Marazzi i podobnych. UOKiK faktycznie monitoruje rynek pod kątem wprowadzania konsumentów w błąd, ale nie odnotowano przypadków karania za tę konkretną praktykę.
Nazwa „spiek kwarcowy” nie jest stosowana poza Polską i nie odzwierciedla rzeczywistego składu – oba materiały są ceramiczne i zawierają kwarc jako składnik mineralny, ale nie są to „spieki kwarcowe” w rozumieniu konglomeratów kwarcowych (które mają ponad 90% kwarcu i są spajane żywicą).
Tabela – porównanie parametrów i nazewnictwa
| Cecha / Kraj | Gres porcelanowy | Płyty wielkoformatowe (Laminam, Kerlite, Lea) | Polska: „spiek kwarcowy” | Inne kraje: nazwa handlowa |
|---|---|---|---|---|
| Skład chemiczny | Glinka, kaolin, piasek kwarcowy, skaleń | Glinka, kaolin, piasek kwarcowy, skaleń | Identyczny | Identyczny |
| Kwarc w składzie | Tak (jako piasek kwarcowy) | Tak (jako piasek kwarcowy) | Tak | Tak |
| Grubość | 8–12 mm | 3–6 mm | 3–12 mm | 3–12 mm |
| Format | Do 120×120 cm | Do 320×160 cm | Do 320×160 cm | Do 320×160 cm |
| Nazwa handlowa PL | Gres porcelanowy | Spiek kwarcowy | Spiek kwarcowy | Porcelain slab, lastre ceramiche |
| Nazwa handlowa UE | Porcelain stoneware, Feinsteinzeug, Porcelain Stoneware, Gres porcelanico | Porcelain stoneware, Feinsteinzeug, | – | Porcelain slab, large-format slab, Porcelain Stoneware |
Wnioski
- Gres porcelanowy i płyty ceramiczne wielkoformatowe (Laminam, Kerlite, Lea) mają praktycznie identyczny skład chemiczny i powstają w bardzo podobnym procesie technologicznym.
- Nazwa „spiek kwarcowy” to polski fenomen marketingowy, nie mający uzasadnienia w międzynarodowych normach ani w rzeczywistym składzie produktu.
- W innych krajach stosuje się określenia „porcelain slab”, „large-format porcelain tile”, „lastre ceramiche”, a nie „spiek kwarcowy”.
- Nie ma dowodów na to, by UOKiK karał za stosowanie tej nazwy w odniesieniu do płyt ceramicznych, choć urząd monitoruje rynek pod kątem wprowadzania konsumentów w błąd.
- Dla konsumenta: wybierając „spiek kwarcowy”, kupujesz po prostu cienką, dużą płytę gresową – nie materiał o wyjątkowo „kwarcowym” składzie.
WAŻNE!
„Spiek kwarcowy” to w Polsce nazwa handlowa na wielkoformatowe płyty ceramiczne o składzie identycznym jak gres porcelanowy. Różnice dotyczą głównie formatu i marketingu, a nie chemii czy technologii. Warto być tego świadomym, by podejmować racjonalne decyzje zakupowe i nie ulegać chwytliwym, ale mylącym nazwom.
